الکتروکاردیوگرام

ثبت فعالیت های الکتریکی قلب را الکتروکاردیوگرافی می گویند و منحنی حاصل که مربوط به فعالیت های الکتریکی قلب است را الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب می گویند.

 

در این منحنی سه موج دیده می شود:

۱- موج P : کمی قبل از انقباض دهلیزها به وجود می آید و مربوط به انقباض دهلیز ها است پس باید مربوط به فعالیت گره پیشاهنگ باشد.

۲- موج QRS: کمی قبل از انقباض بطن ها ایجاد می شود و مربوط به انقباض دهلیز ها است پس باید مربوط به فعالیت گره سینوسی - دهلیزی و رشته های بافت گرهی بر روی دیواره بطن ها باشد.

۳- موج T: کمی پیش از پایان انقباض بطن ها ایجاد می شود.

نکته ها:

نکته ۱: صدای اول قلب که مربوط به بسته شدن دریچه های دولختی و سه لختی است که پس از موج  QRS بوجود می آید چون پس از این موج است که بطن ها منقبض می شود و خون پشت این دریچه افتاده و آن ها را می بندد.

نکته ۲: صدای دوم قلب پس از موج T و پایان انقباض بطن ها بوجود می آید.در این زمان به دلیل کاهش فشار خون در سرخرگ های ششی و آئورت خون از این سرخرگ ها به سمت بطن ها بر می گردد ولی خون درون دریچه های سینی می افتد و باعث بسته شدن این دریچه و ایجاد صدای دوم قلب می شود.

نکته ۳: دریچه های میترال و سه لختی پس از موج QRS  بسته شده و تا موج T بسته است. این دریچه ها پس از موج T  تا QRS  بعدی باز است.

نکته ۴: دریچه های سینی پس از موج QRS  باز می شود و تا T موج  باز می ماند. این دریچه ها پس از موج T  تا QRS  بعدی بسته است. 

نمونه سئوال کنکور 94 از این قسمت:

گزینه 1- در نقطه A صدای شنیده نمی شود که قابل مقایسه باشد.

گزینه 2- انقباض سلول های بطنی پس از موج QRS است پس در نقطه A بطن در حال استراحت هستند.

گزینه 3- در نقطه A هنوز جریان الکتریکی به دیواره بطن ها نرسیده است.

گزینه 4- قبل از A نقطه جریان الکتریکی گسترش یافته و در E هم که حالت استراحت است.

پس گزینه 2 پاسخ صحیح است.

دریچه های دو لختی وسه لختی چگونه بسته می شوند؟

دریچه سه لختی یا تریکوپسید بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد و دریچه دو لختی ی میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار گرفته است. جنس این دریچه بافت پیوندی است. این دریچه ها بوسیله طناب های وتری به دیواره داخلی قلب متصل هستند  . در هنگام انقباض بطن ها خون پشت بخش های این دریچه افتاده آن به می خوردند و ضمن ایجاد صدای اول قلب از برگشت خون به دهلیزها جلوگیری می کنند. نکته دیگر اینکه دریچه میترال دراری بخش های ضخیم تری است. چون فشار در بطن چپ بیشتر است این دریچه طناب های وتری آن باید توان بیشتری برای تحمل فشار داشته باشند.

دریچه های میترال و سه لختی

دریچه سه لختی یا تریکوپسید بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد. این دریچه از سه قسمت تشکیل شده به همین علت آن را سه لختی می نامند. کار این دریچه این است که هنگام انقباض بطن راست از برگشت خون به دهلیز راست جلوگیری می کند یعنی خون پشت قسمت های آن می افتد آن ها به هم می خورند و از برگشت خون به دهلیز راست جلوگیری می کنند. اما باید توجه داشت که قسمت های این دریچه بوسیله طناب های وتری به دیوارهای بطن راست متصل می باشند. انتهای طناب های وتری به عضلات پاپیلار متصل است.

در تصویر زیر دو قسمت این دریچه مشخص است(شماره ۱و۳) اما قسمت سوم بر روی دیواره بطن راست چسبیده است(شماره ۲)

در تصویر زیر یک عضله پاپیلار به همراه چند طناب وتری متصل به آن به خوبی مشخص است.

دریچه میترال یا دو لختی بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و همانطور که از اسمش پیدا است دارای دو قسمت است. این دریچه و طناب های وتری آن ضخیم تر از دریچه سه لختی است. کار آن جلوگیری از برگشت خون به دهلیز چپ هنگام انقباض بطن چپ است.

در تصویر زیر دیواره بطن چپ در اطراف دریچه میترال بریده شده  و دو بخش دریچه یا شماره های 1و2 نشان داده شده است.

در تصویر زیر که دهلیز چپ و راست باز شده است دریچه دولختی مشخص و بخش های آن با شماره 1 و 2 نشان داده شده است.

دریچه های سینی یا نیم هلالی

در ابتدای سرخرگ ششی و آئورت قرار دارند. دریچه سینی ابتدای سرخرگ ششی را دریچه ششی و دریچه سینی ابتدی سرخرگ آئورت را دریچه آئورتی می گویند.هر کدام دارای سه قسمت کاسه مانند است که به دیواره سرخرگ متصل هستند که وقتی بطن ها در حال استراحت می باشند از برگشت خون از این دو سرخرگ به بطن ها جلوگیری می کنند. به این صورت که خون برگشتی درون سه قسمت کاسه مانند می افتد و آن ها به هم می خورند و ضمن جلوگیری از برگشت خون، صدای دوم قلب را هم ایجاد می کنند.

در تصویر زیر دریچه سینی سرخرگ ششی از بالا در حالت باز و بسته مشخص شده است.

در تصویر دریچه سینی ابتدای سرخرگ ششی نشان داده شده است.

در این تصویر علت نام گذاری این دریچه ها به نام سینی مشخص است. همانطور که خط زرد رنگ رسم شده نشان می دهد  این دریچه به شکل دندانه  های حرف سین فارسی است.

تعیین سطح پشتی و شکمی قلب

با سه روش می توان سطح پشتی و شکمی را مشخص نمود:

۱- سطح شکمی نسبت به سطح پشتی برجسته تر است.
۲- سرخرگ های ششی و آئورت در سطح شکمی پیدا هستند. در سطح پشتی سیاهرگ ها پیدا هستند.
۳- شیار موجود بر روی سطح شکمی که رگ ها درون آن قرار دارند متمایل به طرف چپ فرد تشریح کننده است در صورتی که در سطح پشتی شیار مربوط به رگ ها حالت عمودی تری دارد:

سطح شکمی شیار روی این سطح قلب مشخص است.در این سطح اولین رگ سرخرگ ششی است و پشت آن نیز سرخرگ آئورت واقع است

سطح پشتی قلب شیار عمود و  دهلیز ها در این طرف بیشتر پیدا هستند.

تفاوت های تقسیم میتوز با میوز

تفاوت های  تقسیم میتوز و میوز

 

1- در تقسیم میتوز تعداد کروموزوم ها ثابت است ولی در میوز نصف می شود. یعنی در میتوز تعداد کروموزوم های سلول های دختری دقیقا مثل سلول مادری است اما در میوز تعداد کروموزوم های سلول های دختری نصف سلول مادری است.

 

2- حاصل یک بار میتوز همیشه دو سلول و یک بارمیوز همیشه چهار سلول است.

 

نکته: تعداد سلول های دختری ایجاد شده در تقسیم میتوز و میوز هیچ ربطی به تعداد کروموزوم ها ندارد.

 

3- در میتوز چهار مرحله تقسیم (پروفاز، متافاز، آنافاز، تلوفاز) یک بار انجام می شود اما در میوز دو بار تکرار می شود یعنی میوزI (پروفازI، متافازI، آنافازI، تلوفازI) و میوز II(پروفازII، متافازII، آنافازII، تلوفازII).

 

4- میوز فقط در اندامهای جنسی(بیضه وتخمدان ) اما میتوز در همه اندامهای در حال رشد انجام می شود.

 

5- تمام تفاوت های مراحل تقسیم میوز ومیتوز در مراحل میوز1 می باشد که باکاهش عددکروموزومی همراه است.
الف- در پروفاز1 برخلاف پروفاز میتوز کروموزوم های همتا از طول به هم متصل شده و تتراد را  تشکیل می دهند.

 

ب- در متافاز1 برخلاف متافاز میتوز آرایش تترادی کروموزوم ها در استوای سلول قرار می گیرد.
ج- در انافاز 1 برخلاف آنافاز میتوز کروموزوم های همتا از هم جدا می شوند.
د- در تلوفاز1 برخلاف تلوفاز میتوز با کاهش عدد کروموزومی دو هسته مضاعف ایجاد می شود.

 

اکنون این سئوالات را جواب بدهید تا بدانید مطالب بالا را فهمیده اید یا نه:

 

یک سلول 50 کروموزومی می خواهد تقسیم شود :

 

الف- چند سانترومر وچند کروماتید در این سلول دیده می شود؟

 

ب- اگر این سلول تقسیم میتوز انجام دهد چند سلول دختری ایجاد می شود و هر کدام چند کروموزوم دارد؟

 

ج- اگر این سلول تقسیم میوز انجام دهد چند سلول دختری ایجاد می شود و هر کدام چند کروموزوم دارد؟

 

د- اگر این سلول 3بار تقسیم میتوز انجام دهد چند سلول ایجاد می شود؟

 

ح- اگر این سلول 897 بار تقسیم میتوز انجام دهد سلول های نسل 897چند کروموزومی هستند ؟چرا؟