پیام عصبی
پس از ایجاد پتانسیل عمل در یک نقطه از سلول عصبی، در نقاط مجاور هم پتانسیل عمل ایجاد می شود و در طول رشته عصبی سیر(حرکت) می کند که به آن پیام عصبی می گویند. در این مورد عکسی در صفحه 34 کتاب آورده شده که نیاز به توضیح دارد.
در هنگامی که نورون غیر فعال است و پتانسیل آرامش برقرار است داخل نورون منفی و خارج آن مثبت است(غشاء پلاریزه است). پس از تاثیر محرک بر روی غشاء نورون پتانسیل عمل شکل می گیرد. با شروع پتانسیل عمل بار غشاء نورون بر عکس می شود داخل مثبت و خارج منفی می شود (در شکل یک بالا و مشابه آن در شکل پایین قسمت آبی رنگ ) علت این تغییر ورود یون های سدیم به داخل نورون است.در این حالت می گویند غشاء دپلاریزه شده است. دپلاریزه شدن بر روی منحنی پتانسیل عمل، همان قسمت بالا رونده است. در شکل 2 می بینیم این حالت دپلاریزه به قسمت مجاور منتقل می شود اما در خود این قسمت با خروج یون های پتاسیم از سلول دوباره به حالت اول یعنی داخل منفی و خارج مثبت بر می گردد. به این حالت رپلاریز شدن می گویند(رنگ سبز در شکل 2 بالا و پایین). مرحله رپلاریزه شدن منطبق بر مرحله پایین آمدن منحنی منحنی پتانسیل عمل است.
در شکل3 قسمت اول به پتانسیل آرامش بر گشته است(رنگ نارنجی) و قسمت بعدی به حالت رپلاریزه رفته است (رنگ سبز)و قسمت بعدی پتانسیل عمل شروع شده است(رنگ آبی). این تحریک قسمت های مجاور به همین شکل (دپلاریزه و رپلاریزه شدن ) تکرار می شود و در طول نورون پتانسیل عمل حرکت کرده و تبدیل به پیام عصبی می شود.
فاگوسیتوز(phagocytosis)
فاگوسیتوز فرآیند خاصی است که طی آن ذرات خارجی و میکروب ها توسط غشای سلولی احاطه شده و به صورت وزیکول(کیسه چه) وارد سلول می شوند، و در آنجا به وسیله آنزیم های لیزوزومی هضم می شوند.
کلمه فاگوسیتوز از ترکیب کلمه های یونانی باستانی ساخته شده است.کلمه ((phagein))به معنای بلعیدن ، kytos یا همان cyto که به معنای سلول است و به osis معنای روند یا فرایند است.که در مجموع به معنای روند بلعیدن (به وسیله)سلول می شوند. در فارسی به آن ریزه خواری می گویند.
فاگوسیتوز یک نوع آندوسیتوز(Endocytosis) در نظر گرفته می شود. در حقیقت انواعی از آندوسیتوز وجود دارد که فاگوسیتوز یکی از آن هاست که در انواع خاصی از سلول ها با اندازه خاصی رخ می دهد. در انسان بعضی گلبول های سفید مثل نوتروفیل ها، مونوسیت ها و ماکروفاژها که فاگوسیت نامیده می شوند. لنفوسیت ها توان فاگوسیتوز ندارند. ماکروفاژها در بافت ها عمل فاگوسیتوز را انجام می دهند و این عمل آن ها شامل میکروب ها، سلول های سرطانی، سلول های مرده و ذرات سلولی می شود. مثلا در کبد ماکروفاژها هموگلوبین گلبول های قرمز پاره شده را جذب و تجزیه می کنند. توان فاگوسیتوز ماکروفاژها بسیار زیاد است و می توانند تا بیست باکتری را فاگوسیتوز کنند در حالی که نوتروفیل ها فقط توانایی فاگوسیتوز دو باکتری را دارند.
در بین جانداران دیگر بعضی آغازیان مثل آمیب ها و مژک دارانی مثل پارامسی و تریکودینا هم توان فاگوسیتوز باکتری ها یا بعضی میکروب ها دیگر را هم دارند.
مراحل فاگوسیتوز:
ابتدا زائده های سیتوپلاسمی از سلول فاگوسیت کننده بیرون می آید و کمک اطراف سلول یا ذره مورد نظر را می گیرد. در نهایت زائده های که ذره مورد نظر را در برگرفته اند به هم متصل شده و یک وزیکول یا کیسه چه در اطراف ذره می سازند و آن را به داخل می کشند. این کیسه چه با لیزوزوم درون سلول ترکیب شده و به وسیله آنزیم های ریزوزومی ذره داخل کیسه چه هضم می شود.
نکته: بیرون آمدن زائده های سیتوپلاسمی یکی از تفاوت های فاگوسیتوز با انواع دیگر آندوسیتوز است. در سایر انواع آندوسیتوز سیتوپلاسم زیر ذره فاگوسیتی داخل می رود و زائده های سیتوپلاسمی بیرون نمی آیند.
شکلی مراحل فاگوسیتوز
دیاپدز و انیمیشن های دیاپدز(diapedesis)
دیاپدز (diapedesis) به معنای عبور گلبول های سفید از دیواره مویرگ ها و ورود آن ها به بافت است.که در اینجا dia به معنای عبور و به ped معنای پا و در مجموع به معنای عبور با پا است.در اینجا پا به معنای زائد های سیتوپلاسمی که در اصطلاح پای کاذب می نامند. در واقع مونوسیت ها و نوتروفیل ها پس از مقداری حرکت چرخشی و اتصال به پروتئین های سطحی سلول های دیواره مویرگ به آن متصل شده و با نازک شدن از فضای بین سلول های سازنده دیواره مویرگ رد می شوند. (انیمیشن 3)
چگونگی دیاپدز در دیواره مویرگ
دیاپدز نوتروفیل ها در محل التهاب به دلیل ترشح برخی مواد شیمیایی که از سلول های آسیب دیده رها می شوند و خاصیت گرایش به مواد شیمیایی نوتروفیل ها (خاصیت شیمیوتاکتیک) رخ می دهد. مونوسیت ها با دیاپدز وارد بافت ها شده و در آن جا ماکروفاژها را می سازند.
عبور گلبول های سفید برای ورود به محل التهاب
برای مشاهده انیمیشن های دیایدز بر روی قسمت های زیر کلیک کنید:
معنای لایه شاخی پوست چیست؟
مقدار زیادی پروتئین کراتین در لایه بیرونی پوست وجود دارد. پروتئین کراتین ابتدا در شاخ حیوانات کشف شده و به همین علت لایه بیرونی پوست را که مقدار زیادی کراتین دارد را هم لایه شاخی می نامند.
در عکس بافت شناسی بالا که مربوط به پوست است بالاترین قسمت( stratum corneum) دارای مقدار زیادی پروتئین کراتین است و اصطلاحا آن را لایه شاخی می نامند.