تکامل خرد(microevolution) ،تکامل کلان(macroevolution)

در بحث تکامل به دو واژه تکامل خرد یا microevolution و تکامل کلان یا macroevolutionبرخورد می کنیم. ارنست مایر(ERNST MAYR) تکامل گرای مشهور در کتاب تکامل چیست؟(WHAT EVOLUTION IS) در صفحه 207 اینگونه این دو مفهوم را تعریف می کند:

وقتی ما پدیده تکامل را بررسی می کنیم می فهمیم که می توانیم آن را در دو سطح بررسی کنیم. سطح اول مربوط به تمام رخداد ها و رونده ای است که در سطح  گونه ها یا سطح زیر گونه اتفاق می افتد. مثل تنوع در جمعیت ها، تغییرات سازشی در جمعیت ها، تنوع جغرافیایی و گونه زایی. در این سطح از تغییرات موضوعات  تقریبا به شکل انحصاری با پدیده های جمعیتی مربوط است.این سطح تکاملی به عنوان تکامل خرد در نظر گرفته می شود.

تفاوت تکامل کلان و خرد

سطوح رده بندی

رده دیگر از پدیده تکامل، تکامل کلان (macroevolution) مربوط به روند های سطوح بالاتر از گونه می شود، مخصوصا منشاء سطوح بالای رده بندی، ورود به محدود های سازشی جدید و مطالب مربوط به آن، اغلب تازه های تکاملی کسب شده مثل بال پرندگان و سازگاری چهار پایان با خشکی و خونگرمی در پستانداران.

آنچه از بررسی این تعاریف به دست می آید اینست که تکامل خرد می تواند مورد موافقت بیشتری بین همه زیست شناسان باشد. زیر با توجه به زمان محدود آن و نمونه های زنده وجود از این نوع تحولات در سطح گونه می توان آن را پذیرفت. اما در سطح تکامل کلان چنین نیست و محل بحث است.

آزمایش ها یا نمونه های مطرح شده در کتاب درسی چهارم بیشتر نماینده تکامل خرد در سطح گونه است؛ مثل:ملانین شدن صنعتی،انتخاب مصنوعی در مورد گیاه کلم و افزایش میزان روغن در گیاه ذرت، انتخاب گسلنده در حلزون ها و سهره های کامرون و حتی سهره های داروین در جزایر گالاپاگوس.همه این اتفاقات ناشی از تغییر فراوانی نسبی ژنی در خزانه ژنی جمعیت های یک گونه رخ می دهد. این بخش از تکامل قابل آزمایش، مشاهده و بررسی است و مدارک واقعی دلیل بر وجود آن می توان یافت. اما سئوال اساسی اینست آیا تغییرات در سطح گونه که نتیجه تغییرات خزانه ژنی و انتخاب نمونه های سازگارتر است می تواند به تبدیل در سطوح بالاتر از گونه و ایجاد اندام های کاملا جدید یا صفات جدا کننده سطوح بالا شود؟

مثلا می شود خزندگان که اصلا دارای پر نبودند و ژن های آن را هم نداشتند دارای پر شوند و پرندگان را به وجود آورند؟ یا مثلا امکان دارد از خزندگان خونسرد پرندگان و پستانداران خونگرم به وجود آیند؟ به توجه که زمانی که تکامل گرایان برای این تغییرات در نظر می گیرند بسیار زیاد است، قابل آزمایش مستقیم هم نیست و مدارک فسیلی نیز کامل نیست و قابل تفسیر های متفاوت هستند، از نظر علوم تجربی تکامل کلان در شرایط حاضر با این مدارک قابل اثبات نیست و در حد یک فرضیه ضعیف می ماند.